Cây Sao Đen cho giá trị kinh tế và tạo cảnh quan khu đô thị, công trình công cộng đã được nhiều người biết đến. Người ta trồng cây Sao Đen với nhiều mục đích. Có người trồng để lấy gỗ vì gỗ của nó có đặc điểm không bị mối mọt có giá trị kinh tế. Có người lại trồng cây để lấy bóng mát, tạo cảnh quan. Có người khác lại trồng để làm cây chữa bệnh. Còn bạn thì sao? Liệu bạn đã biết hết những tác dụng của loài cây này chưa?
- 10 lý do bất ngờ từ quả dâu tây mang lại cho sức khỏe
- Phúc bồn tử và công dụng tuyệt vời cho sức khỏe
-
Cây Sao Đen là cây gì?
Tên gọi và nguồn gốc
Cây Sao Đen có tên gọi khác: Cây Sao, Mạy Khèn ( Lào), Sao Cát, Sao Bã Mía, Sao Nghệ, Mạy Khen Hua. Tên khoa học của nó là Hopea odorata Roxb, thuộc chi Sao họ Dầu. Cây có nguồn gốc từ Ấn Độ được du nhập và sử dụng ở nhiều nước nhiệt đới. Tại Việt Nam có thể dễ dàng nhìn thấy loài cây này ở các thành phố. Tại Hà Nội cây cũng được trồng tại phố Lò Đúc từ thế kỷ XX.
Đặc điểm hình thái
Sao Đen là cây gỗ lớn, thân thuôn dài, cao khoảng 20-25m và có thể cao tối đa 30m, đường kính 60-80cm. Tán nhỏ hình chóp, tỉa cành tự nhiên. Một điểm rất dễ để phân biệt Sao Đen với các giống cây khác là vỏ cây có màu đen, có những vết nứt sọc theo thớ, thịt gỗ bên trong có màu hơi đỏ. Cành non và cuống lá có phủ lông. Lá Sao Đen hình trái xoan, thuôn dài và nhọn ở đỉnh. Mặt trên của lá màu xanh bóng, mặt dưới mịn, gân chính nổi rõ, gân phụ mọc đối nhau.
Hoa cây Sao Đen màu trắng nở vào tháng 2-3, chúng mọc thành cụm, mỗi cụm hoa gồm có 11 – 12 nhánh. Mỗi nhánh lại có từ 4-6 hoa nhỏ như hình ngôi sao. Quả Sao Đen có 2 cánh dài có lông mịn, lúc non có màu xanh nhạt, khi già chuyển sang màu nâu. Mỗi cánh dài 5-6cm. Tuy quả ra với số lượng lớn nhưng 2 năm mới ra 1 lần. Sao Đen thường ra hoa vào tháng 2-3 và ra quả vào tháng 4-7.
Đặc điểm sinh trưởng
Cây có tốc độ sinh trưởng nhanh (tăng trưởng đường kính trung bình năm là 1.1–14 cm/năm). Thích hợp trồng ở những vùng có khí hậu nhiệt đới ẩm đặc biệt có 2 mùa rõ rệt. Cây có sức sống khỏe nên có thể chịu được nắng nóng và khô hạn. Nếu trồng cây Sao Đen ở vùng đất lạnh thì nó sẽ phát triển bình thường về chiều cao và đường kính nhưng ra hoa và đậu quả lại ít hơn.
Đất thích hợp nhất là đất phù sa cổ, sét pha cát ở Đông Nam Bộ. Nó cũng phát triển khá tốt trong vùng đất đỏ bazan với độ PH=4,5-5.0. Cây ưa đất ẩm, chịu bóng khi còn non và từ năm 3 tuổi lại chuyển sang cây ưa sáng. Tái sinh tự nhiên tốt ở các khu rừng có độ tàn che nhẹ.
-
Tác dụng của cây sao đen
Cây sao đen ngoài có công dụng làm đẹp cảnh quan, điều hòa và lọc không khí ra thì loại cây này còn có giá trị kinh tế cao từ thân, nhựa đến vỏ cây đều có giá trị:
Cây sao đen ngoài có công dụng làm đẹp cảnh quan, thì nó còn có giá trị kinh tế cao
- Gỗ sao đen thuộc nhóm gỗ có chất lượng cao, có khả năng chịu mối mọt và nấm mốc gây hại nên được dùng làm các vật dụng nội thất, dựng nhà, đóng tàu thuyền,…
- Nhựa cây sao đen được ứng dụng trong công nghiệp làm sơn, vecni hay công thuốc ảnh. Hơn nữa, nó còn là nguyên liệu trong bài thuốc dân gian về chữa cầm máu hữu hiệu khi được nghiền ra thành bột, đắp vào vết thương.
- Vỏ cây sao đen lại là vị thuốc trị các bệnh về sâu răng, viêm lợi, vỏ cây sau khi sơ chế sạch mang ngâm rượu nếp nồng độ 30 – 40 độ hay sắc thành nước sẽ thành dung dịch súc miệng hiệu quả.
-
Cách trồng và chăm sóc cây sao đen
Cách trồng cây sao đen tại nhà
Kỹ thuật nhân giống
Hiện nay, để trồng cây sao đen thì người ta sẽ dùng hai cách là gieo hạt và ghép cành. Tuy nhiên, người ta dùng cách gieo hạt nhiều hơn bởi nó tạo ra cây giống chất lượng tốt nhất so với các phương pháp nhân giống khác.
Cách dùng gieo hạt cây sao đen:
Bước 1 Chọn lựa hạt giống
Bạn lựa những quả sao đen ngả vàng, có đốm nâu ở hai cánh để dùng nhân giống. Trước khi gieo, bạn cắt hết phần thịt quả và bớt cánh, để lại 1 đoạn dài từ 1 – 2 cm.
Kế đến, bạn sẽ ngâm quả vào nước 2 tiếng rồi cho vào phần đất trồng đã chuẩn bị từ trước. Khi gieo hạt, bạn đặt phần đầu hạt có cánh hướng lên, khoảng cách giữa các hạt 15cm.
Bước 2 Chờ hạt nảy mầm và đem đi trồng
Chừng 3 – 4 ngày thì hạt sẽ nảy mầm, chờ thêm vài ngày để cây con ra rễ ổn định thì cho cây vào bầu đất. Đến khi cây đủ 12 tháng thì mang đi ươm trồng, lưu ý khi cây đạt chiều cao hơn 1m thì mới đi trồng.
Kỹ thuật trồng
Trồng cây sao đen khá dễ dàng, không phức tạp. Thời điểm tốt nhất để trồng cây là khoảng tháng 5 đến tháng 7. Loại đất phù hợp trồng loại cây này là đất đỏ bazan, hoặc đất với tro, mùn dừa, phân chuồng cũng được. Độ pH của đất luôn nằm mức 4.5 tới 5.0.
Hố trồng cây phải lớn hơn bầu cây chừng 25 đến 30cm, khi trồng nhớ tưới nước thường xuyên và che nắng khi còn ươm giống. Trước khi trồng thì bạn nhớ cắt bớt cành, cắt hết lá để cây sinh trưởng nhanh hơn.
Cách chăm sóc cây sao đen
Khi chăm sóc cây sao đen, bạn cần tưới nước lượng nước vừa phải để đất luôn có độ ẩm, đừng tưới quá nhiều ngay gốc sẽ làm cây bị ngập úng, cây hư rễ. Ngoài ra, bạn cũng bón phân hữu cơ hay NPK cho cây định kỳ.
Lưu ý khi trồng và chăm sóc cây sao đen
Trong 3 năm đầu bạn nên làm cỏ và vun xới gốc cây 2 – 3 lần/năm, nhất là vào đầu và cuối mùa mưa để cây đủ chất dinh dưỡng và độ ẩm phát triển, tránh sâu bệnh. Khi cây 8 đến 10 năm tuổi, bạn nên tỉa cành, mở tán cây để cây sinh trưởng tốt và dáng đẹp hơn.